MERAK - İSTEK VE YAPABİLMEK - HE (O)

 Dileklerimizi tutup yeni yıla girdiğimiz, karanlık saatlerin hala uzun olduğu şu kış günlerine, hızla yükselen Covid hasta sayıları, ciddi dalgalanan döviz kurları ve ard arda gelen zam haberleri ile belirsizliklerin insanları tedirgin ettiği karışık ruh halleri yaşatan bir dönem ile başlıyoruz. Ben de bu yılın ilk yazısında, yakın zamanda sohbet etme fırsatı yakaladığım Fenerbahçe Spor Kulübü Kürek Takımı dümencisi Hasan Tayfun ile yaptığım görüşmeyi paylaşmak istedim. Belki hayat ve tercihlerimiz üzerinde biraz daha düşünebiliriz, belki hoş bir yazı belki bir umut yazısı olarak yüreğimizde tutabiliriz.

Hasan Tayfun - Fenerbahçe Dereağzı Kayıkhanesi - Aralık 2021

1974 yılında Anadolu Hisarı İdman Yurdu Futbol Takımının Yıldızlar takımında 12-13 yaşlarında futbol oynuyormuş. Bir Pazar maç sonrası kürek takımı onu dümenci olarak çağırmış ve hemen 2 tek antrenmanında dümene oturtmuşlar. Dümene oturur oturmaz kürek sporunun sevdalısı olmuş. O yıl kilosu 35 kg olduğu ve ek ağırlıkla bile sınır altı kaldığı için yarışlara katılamamak oldukça üzüntü verici olmuş. Sonraki dönemde Hasan Tayfun var gücüyle kilo almaya çalışıyor. Kilo zor almak oldukça hassas bir konu olmuş delikanlı çağındaki Hasan için hala yıl yıl kaç kilo olduğunu hatırlıyor. 1975'te zar zor 40 kg a çıkabilmiş, ama yine yarışmaya girebilmek için yeterli gelmiyor ağırlığı. Nihayet, 1978 yılında girilen iki tek yarışında Hasan Tayfun'un dümen tuttuğu Anadolu Hisarı İdman Yurdu takımı birinci geliyor. 1979 yılında artık milli takımımızın genç dümencisi olarak görev alıyor. 1982'de Anadolu Hisarı'ndan Fenerbahçe'ye transfer oluyor. Dümencilerde transfer pek rastlanan bir hadise değildir. Belki de Türkiye'deki ilk dümenci transferi olabilirim diye belirtiyor. 1988 yılında nişanlanıyor ve 1989 yılında evleniyor. Her iki hayat dönümü günde de takımı kampta ve o kamptan sadece tören için izin alıp tekrar kampa geri dönüyor. Bu ancak tutku olarak açıklanabilir. Kürek sporu yüreğe böylesine düşebiliyor. Yürek kü-rek kü-rek diye atmaya başlıyor.

Anadolu Hisarı 2 Tek Dümencili Takımı 
Yavuz Kuban - Hüseyin Turoğlu Dümen: Hasan Tayfun

Dümenciler de kürekçilerle aynı özveri ile tüm yıl çalışırlar, kürek çekmeyi iyi bilirler. Hatta kışın soğuk günlerinde kürekçilerden daha çok üşüdüklerini, zaman zaman onlardan daha çok ıslandıklarını bu nedenle kural gereği yarışlarda fazladan bir mont veya yağmurluk giyebildiklerini biliyorum. Her sporcuyu tek tek tanırlar, onlarla beraber yaşarlar. Kürekçilerin tam güvenini kazanırlar, dümencilerde  kendi egolarını bir kenara bırakıp, teknedeki kürekçilerin emeğini en iyi seviyeye çıkarmak için çalışır ve bunun sorumluluğunu üstlenirler. Tüm yarış stratejisi, ekibin bir arada motivasyonunu yüksek tutarken, olaylara dışarıdan bakabilmeyi sürdürürler. Parkurdaki, boğazı, akıntıyı, rüzgarı, rakipleri kontrol edip, kararları uygulama konusunda kararlı ama basiretli duruşu göstermeye devam etmek zorundadırlar. İlk Cambridge Oxford sekiz tek yarışını ben seyrettiğimde sporcuların nabızları da canlı yayında yayınlanıyordu ve en çok dümencilerin nabzına şaşırmıştım. Başlama çizgisinde Dümencilerin nabızları 135 ve yarış sırasında 155 atıyor. Bu onların ne kadar ciddi bir stres altında olduğunun en bariz göstergesi sanırım. Bunlar benim bildiğim ve gözlediğim kısım. Bir de onun bana anlattığı ve ondan öğrendiğim kısım var. Şöyle anlatıyor:

Fenerbahçe Sekiz Tek Kürek Takımı

'... sekiz ayrı karakterde 90 kg insan her biri ayrı ifade ile size bakar diye anlatıyor, kiminin gözleri daha fazla kürek, daha çok güç, daha çok hız isteyerek bakar, kimi ise ne zaman bitecek diye soran gözlerle. Tüm bu yürekleri, uyum içinde tek bir sporcu gibi kürek çekmeleri için motive etmek gerekir. Dümenciye tam güven duymaları önemlidir. Yarış sırasında zaman zaman kürekçiler rakibin küreği ile uyum sağlayan bir döngüye, rakibin ritmine kapılmaya başlayabilirler. Burada dümenci her zaman teknedeki en uyanık kişi olmalıdır. '

Kürek çekmeyen okuyucular için tarif etmek gerekirse, kürek bir ritim sporudur. Tıpkı konserlerde aynı anda el çırpan seyircilerin ritim tutması gibi, kürekçiler gördükleri ritme uyum sağlama eğilimindedirler. Ve böyle bir risk var gerçekten. Hasan Tayfun anlatmaya ben not etmeye devam ediyorum.

Hasan Tayfun ve Fenerbahçe Sekiz Tek Kürek Takımı

'...kürekçileri överken isimleri ile hitap etmek önemlidir diye vurguluyor ancak, hatalarını söylerken onlara isimleri yerine oturak numaraları ile hitap etmek daha verimli bir motivasyon yöntemi. Kürek sporu ile uğraşırken hem ulaştığınız derecelerin daha iyisini olduğunu bilirsiniz. Ve son basamağa hiçbir zaman çıkamazsınız...'

Yine kürek çekmeyen okuyucular için tarif etmek gerekirse, kürek bir sonsuzu hayal etme sporudur. İşte tam da bu yüzden bu blogun adı hayal rotanızda. Sonsuz bir hayal için rotada kalabilmek. Yine Hasan Tayfun'un kırk yıllık tecrübesi ile aktardıkları şöyle:

'...yarıştan önce teoride o yarışı çalışır, startejiler, olasılıklar karşısında alternatif çözümler düşünülür. Ama bu en fazla yarışın ilk 500 metresinde uygulanabilir diyor. Teori pratiğe hiç bir zaman tam olarak uygulanamaz. Yarışın kalan 1500 metresi dümencinin vizyonu, kürekçinin dayanıklılığı, gücü, sürati ve uyumunun iyi yönetilmesi ile devam eder. ..' 

Bu noktada Craig Lambert'ın 'Mind Over Water' kitabını hatırlıyorum hemen. '...Dümen tutmak, vizyon gerektirir, görebilmek ikinci derecede önemlidir. Tecrübeli bir dümenci kinestetik hisleri ile dümeni tutar...  Tekne gövdesinin aracılığı ile su dümenciyle konuşur. Dümenci, oturakları, kürekçilerin ayaklarını ve topaçlardaki elleri hissederek dümeni tutar. Dümenci nehri ve teknenin nehre verdiği cevabı tüm duyuları ile algılar...' 

Kurumlar da böyle değil midir? Ekim Kasım aylarında bütçeler planlar yapılır tekrar tekrar revize edilir, hedefler konulur ama yıl başlayınca Mart ayında revizeler, dinamik bütçeler görüşülmeye başlar ve evdeki hesap çarşıya kolay kolay uymaz. Kürek sporu her anlamda hayatın anlatıldığı bir felsefe, yönetim ve psikoloji disiplinlerinin kesiştiği alandır.

Atletler sırtları dönük olarak ilerledikleri için, havacı tabiri ile bir çeşit kör uçuşu yapmaktadırlar. Dümencinin öncelikle vizyonu ve görüşü altın değerindedir. Yine Lambert'ın tasviri ile kürekçiler gökyüzü ve su arasında, karanlık ve gölge arasında, gün ışığı ve zifiri karanlık arasında bir keşif uçuşu halinde sınırları zorlamaktadırlar. İşte vizyon ve uyanık görüş bu noktada paha biçilmezdir. Hasan Tayfun bu tasviri şöyle tamamlıyor işte bu vizyon ve görüşü dümenci olarak kürekçilere uygulatabilmeniz önemlidir' diyor.  

Ciddi bir liderlik becerisinden bahsettiğimizi anlıyoruz. Sadece hissetmeniz, bilmeniz veya haklı olmanız yeterli değil, buna birbiri için fedakarlık yapmaya hazır insanları inandırmanız ve uygulatabilmeniz gereklidir. Ve uygulattığınız kararın sorumluluğu ve stresi kolay değildir.

Hasan Tayfun tutkuyla anlatmaya devam ederken yepyeni bir tabir daha öğreniyorum. Mavi Kurdela Yarışı. Sekiz tek yarışının puanı en yüksek ve yarışların en prestijlisi olduğunu biliyorum. Gerçekten seyri en heyecanlı yarış olduğunu da. Bu yarışı alamayan takımın diğer tüm yarışları kazansa bile mahzun döndüğünü biliyorum. Ama bu yarışın bir mavi kurdela yarışı olduğunu ilk kez ondan duydum. Mavi Kurdela tabiri uluslararası yolcu gemilerinin bir prestij göstergesi. Atlantik Okyanusunu en hızlı geçen transatlantiklere verilen bir çeşit ünvan veya ödül. Onlarda bu tabiri at yarışlarından ödünç almışlar. Teknoloji geliştikçe transatlantik yolcu gemileri bu ünvanı kullanmayı bırakmışlar aslında ama bu pek çok alanda prestij ödülünün genel adı olarak kalmış. Sekiz tek teknesi yaklaşık 20 metre uzunluğunda sekiz mürettabatı olan bir gemidir (1) aslında ve dümencisiz idare edilmez. Ve bu büyük tekne yarışı yarışların en görkemlilerindendir. 

Zafer Anı

Hasan Tayfun anlatmaya devam ediyor: '...herkes ister ve sadece bazıları yapar...' 

"HERKES İSTER VE SADECE BAZILARI YAPAR" 

birden yıllardır üzerinde düşündüğüm bir konuyu iyice anlıyorum. Bir konuda iyi bir şey yapmak istiyorsanız, başlangıç motivasyonu merak ve bir şeye ulaşmak için istek gerekiyorsa da her ikisi de yapabilmek için yeterli değil. Yapabilmek için tutku, aşk ve ısrarla azmetmek gerekiyor. Bir kürek takımında birçok kürekçi ama bir tek dümenci vardır. Ve dümenci belki de en tutkulu olandır. 

Hasan Tayfun Birincilik Kupasıyla

Kadın kürekçilerde mavi kurdelayı hakediyorlar. Benim 2020'den önce ortaya çıkan merakım isteğe dönüşmüştü bu blogu takip edenler biliyor ama yeterince ve tüm kadın kürekçiler olarak ısrarla azmetmemiz gerekiyor. Israrla istemeye devam ... Kim bilir belki de o ilk sekiz tek kadın yarışlarında dümende yine tecrübesi ile Hasan Tayfun olur. Bunu umuyor ve dilek olarak tutuyorum şimdi.

Yeni yılda içinde bulunduğunuz tüm kuruluşlara tüm takımlara iyi dümencilerinizin olmasını temenni eder. 2022 nin herkese umut olmasını, hayal rotalarınızın neta olmasını dilerim. 

https://hayalrotanizda.blogspot.com/2020/10/lider.html

https://hayalrotanizda.blogspot.com/2020/04/dumenci.html

1. Kürek Tekneleri gemilerin modifiye halleridir. Bu yüzden adları teknedir. İngilizce Boat olarak geçmektedir. bu tanım uygulanan vergi oranlarında karışıklıklara neden olmaktadır. Ve bu argüman kürekçiler için hayati önemdedir.