SIRA DIŞI OLMAK : SENAY YILMAZ VE SERKAN ALCAN

Senay Yılmaz - Ağustos 2022

Serkan Bey, Haliç’te antrenörlük yaptığı kulüpte iki yıl kadar önce akşam üstü sahilde otururken, master sporcular ve hobi amaçlı kürek çekenleri göz ucuyla izlemektedir. İskeleye yaklaşan tek çifte erkek kürekçilerden birini tanır,  eski sporculardan biridir. Hemen yanında süzülerek gelen kadın tek çifte kürekçiyi bir türlü tanıyamaz. “Hangi kulübün sporcusu idi acaba…” diye meraklanır. Kürek sporu küçük ve kapalı bir camia, yıllardır kürek sporunun içinde olanlar, bu sporla ilgilenen hemen herkese aşina olurlar ama Serkan Bey bu genç hanımı bir türlü hatırlayamaz. Kürekçiler iskeleye çıkınca, bu genç hanıma yaklaşır ve “ daha önce hangi kulüpte çektiniz?..” diye sorar. O genç hanım Senay Yılmaz’dır. Birkaç aydır kürek çektiğini öğrenince iyice şaşırır ve “... daha farklı yarış odaklı bir antrenman ister miydiniz?...”  diye sorar.

Senay Yılmaz, kürek sporu ile geç tanışmış eski bir sporcu, aynı zamanda sosyolog, konser piyanisti, besteci, ve müzik teorisyeni. Çok küçük yaşlardan itibaren spor, hayatının değişmeyen rutini olmuş. Sekiz yıl süren cimnastik serüveninde Türkiye dereceleri var. Yine altı yaşında kayak sporu ile de tanışmış ve üniversiteler arası kayak yarışlarında okulunu temsil etmiş. Sonrasında tercih ettiği tüm sporlar ise yine doğa ile iç içe sporlar olmuş. Rüzgar sörfü, paddle sörf, yelken ve koşu gibi farklı spor branşlarını sürdürmeye devam etmiş. Senay Hanım kürek sporuna Bilgi Üniversitesinde öğrenciyken aşina olmaya başlamış ama ilk bakışta ilginç bulmamış. Mezun olduğu sene pandemi olmasa belki de şimdi olimpiyat hayallerini kurduğu bu branşa sadece uzaktan bakıp geçecekmiş. 

Hayat insanı bazen farklı yollardan geçirerek hazırlıyor. 

Bir sporda başarılı olmak ve onu sürdürme dirayetini gösterebilmek için  sporcunun “hazır bulunuşluk” seviyesinde olması gerekiyor. Nyad’in hayali olan Kuba-Florida arası üç günlük yüzüşünü gerçekleştirebilmesi performansının en yüksek olduğu 20’li yaşlarında değil 64 yaşında gerçekleşti. Nadia Commaneci 5 yaşında cimnastiğe başladığında kendisi kadar yetenekli diğer Romen miniklerden bir farkı vardı. O yaşta antrenörüne bu hareketi öğrenmek istiyorum o yüzden bir kaç şınav daha fazla çekeyim diyor. Mental olarak ve beden olarak hazır olan bu çocuğun, 7 yıl sonra Montreal’de yazdığı efsane hala hatıralarda. Kürek ise geç özelleşilen bir spor, üstelik eğlence payı az ve beden hazırlığı 14-15 yaştan önce olmuyor. Mental hazırlık ise daha geç gerçekleşiyor. İnsanı olgunlaştırma potansiyeli olduğu gibi, fırlatıp atarak yıldırma potansiyelide söz konusu, bu ikisi arasında ince bir çizgidedir. Bu yüzden antrenör çok çok önemli. Bu yüzden ağır bir spor. Yürek ve zihin yükü fazla.

Hemen tüm kürek sporcuları kürekten önce farklı branşlarda spor yaptıktan sonra bu branşa geliyorlar. US Rowing’de yer alan bir yazıya göre en çok yüzme, voleybol, basketbol ve track athlete( pentatlon, dekatlon, cirit, kros koşu gibi branşlar) dan kürek sporuna çok başarılı geçişler gerçekleştiriliyor. (1) Bu sporlardan gelen sporcular, küreğe çok hızlı adapte olup kısa sürede başarıyı yakalıyorlar. Nitekim Alman kürekçi Oli Ziedler bu örneklerden biri.

Barletta - Ekim 2023 6km Endurance Yarışı öncesi son antrenmanda Senay Yılmaz

Senay Hanım’ın yolculuğunda bu sayılan sporlardan farklı branşlar var bu yüzden sıra dışı bir yoldan geçerek gelmiş. Hayat sanki onu bu branşa hazırlamış. Deniz Küreği 2028'de olimpik bir branş olacak ve gereksinimleri alışkın olduğumuz durgun sudan farklı, çünkü rota çizmek gibi; biraz daha fazla denizcilik bilgisine ihtiyaç var. yarış sırasında farklı problem çözme becerileri geliştirmiş olmak gerekiyor. Nitekim federasyon eğitim kurulumuzda bunu farkında olduğu için antrenörlerden artık amatör denizci belgesi istemekte. Sporcu seçimlerimize de daha geniş perspektifli bakabilmek gerekecek sanırım. Sıra dışı bir yolculukla gelmiş olan gençlere bu huninin alanını genişleterek bakmak gerekmekte. 

Senay Hanım’ın kendi yolculuğunda bakarsak, çok küçük yaşlardan beri cimnastik beden farkındalığı ve koordinasyonunu üst seviyeye çıkarmış, müzik bilgisi, ritmi ve akışı sıradan insanlardan daha iyi hissetmesini sağlıyor, yelkencilik bilgisi onun navigasyon yanı sıra denizle ve denizde strateji geliştirmekle ilgili olan becerisini geliştirmiş. Kayak zorlu hava koşulları ve yüksek rakımda yapıldığı için oksijen ve kas dayanıklılığını artırmış. Müzik ayrıca bir konuda akışı yakalama dayanıklılığı getirmiş. İnce detaylarla kürek sporuna özel bir hazırlık periyodu olduğunu bana düşündürüyor. Hatta şöyle düşünüyorum. Kürekçilere sadece kürek çektirmeyin biraz müzik öğretin, dans öğretin ve sporcuların perspektiflerini geliştirin. Sadece küreğe değil bu genç insanları hayata hazırladığımızı da unutmamak gerekiyor.

Barletta - Ekim 2023 - Senay Yılmaz Yarışın koşu sekansında

KUŞBAKIŞI BAKABİLMEK - DİSİPLİN-ADRENALİN-TAKIM RUHU

Senay Hanım ile konuşurken soruyorum. 

“...Pek çok farklı branşı denedikten sonra kürek sporunda seni en çok büyüleyen ne oldu?..”

“Adrenalin…” diye yanıtlıyor. “... özellikle deniz küreği, hem görmediğin bir yönde ilerliyorsun hem de dalgalarla boğuşuyorsun, takım arkadaşın ile tam bir uyumda bu mücadeleyi veriyorsun, hem de ardında mental disiplini hiç kaybetmemen gerekiyor…bu müthiş bir akış dinamiği … “ “... suyla mental bir temas var bu insanı çok etkiliyor… kürek çekerken kendimi kuşbakışı yukarıdan imgelendiriyorum… bu zihinsel süreçler benim için bu sporu çok cazip kılıyor… yarışlar sırasında dalga boyuna, akıntıya göre denizi pozitif kullanabilmek gerek, tekne sizinle diyalog halinde oluyor… tekneyi bir enstrüman ve dalgaları nota gibi canlandırıyorum zihnimde … bu yüzden sürekli problem çözmek ve taktik geliştirmek akışı takip edebilmek, hissedebilmek gerekiyor… “ 

HAYALLER OLİMPİYAT

Senay Hanım, antrenörü Serkan Bey ile beraber Los Angeles 2028 olimpiyatlarında yeni bir branş olarak eklenen Deniz Küreği Beach Sprint yarışlarının hayalini kurmaktalar. Bunun için dört yıllık çalışma programlarını, beslenme, dinlenme dahil hazırlamışlar. 

Geçtiğimiz yıl Monaco ve Galler’de düzenlenen yarışlara Senay Hanım kendi imkanlarıyla gitmiş. Önemli bir tecrübe kazanmış ve uluslararası dostluklar kurmayı başarabilmiş. Yine Fransa’da Le Seyne Sur Mer‘de A finalde Avrupa 6.lığı ve İtalya Barletta'da A finalde dünya 13.lüğü derecelerini elde etmiş. Bu sonuçlarda oldukça göz dolduruyor. 

Bu yıl düzenlenen Türkiye Salon Ergometre’de Türkiye 5. si oldu. Önümüzdeki dönem Şubat ayına  Virtual düzenlenen Dünya Ergometre yarışına sonra Türkiye Deniz Küreği Şampiyonasına hazırlanıyor. Milli Takıma girmek için çalışmalarında konsantre olmuşlar ve ekip olarak bu hedefe kenetlenmişler.

       Barletta , Ekim 2023, 
Senay Yılmaz Yarış Öncesi
Antrenörü Serkan Alcan ve
Büyük Britanya Takımından Chris Barton

La Seyne Sur Mer - Eylül 2023 
Serkan Alcan ve Senay Yılmaz

Serkan Bey’e göre “… deniz küreği sprint branşının geleceği parlak ve bu ilk yarışta bulunabilmek buna hazır olmak önemli. Durgun suda yapılan olimpik küreğe göre, deniz küreği görsel anlamda seyirciye, heyecan  anlamında sporcuya çok daha fazla keyif ve heyecan vadediyor. İyi bir ekip ve iyi bir antrenör sporcu ilişkisi her zaman birbirini pozitif etkiler . Biz bu pozitif uyumu Haliç Yelken ve Kürek  kulübümüz içinde  ekibimizle birlikte yakalamayı başardık ve birbirimize ve her gün daha iyisini yapabileceğimize inanıyoruz… “ diye ekliyor. Haftanın 7 günü çalışıyorlar. 

Serkan Bey’in İlginç, kendine has bir betimlemesi var “…sporcu kendine inancını kolayca kaybedebilir ve bu virüs bulaşınca düzeltmesi çok zordur…” “...bu nedenle takım ve antrenör birbirini hep pozitif yönde heyecanlandırmalıdır…” diye ekliyor. “... sporcu psikolojisini iyi bilmek ve sporcuyu özelinde iyi tanımak önemli … Senay özelinde farklı branştan geçiş yapan sporcuları iyi değerlendirebilmek hem çok iyi gözlem hem araştırmacı bakış açısı gerektiriyor…"

GELECEK KUŞAKLAR - MULTI SPORCULAR VE INSANLAR OLACAKLAR

Bu da apayrı bir koçluk becerisi ve her yıl üzerine çalışılıp makaleler üretilen bir konu. Serkan Bey’in ardından internette bu konuyla ilgili makaleleri epey karıştırdım. Yazı sonuna ilgilenenler için bir kaç örnek bırakıyorum. Kaldı ki dünya birden fazla sporda çok başarılı olabilen sporcu örnekleriyle dolu. Bizim ülkeden örnek basketbol ve futbol oyunculuğu ile Can Bartu efsane spor insanımızdı. Yurt dışında da sayısız örnek var, rakam tahmin edeceğinizin çok üstünde, bir örnek listeyi yine yazı sonunda bulabileceksiniz.  En efsane olanları Jim Thorpe ve Bo Jackson yaşam hikayeleri sinemaya konu olmuş sporcular. Okuduğum makalelerden biri ise yeni jenerasyonun artık tek bir branşın sporcusu olmayacağının ön sinyallerini veriyor. Yani antrenörlerin bu zihinsel bakış açısını geliştirmesi gerekli. Özellikle ülkemizde büyükler kategorisinde sporcu sayımız toplam nüfusa oranla çok çok düşük olduğu için bu bakış açısı ile gözlerimizi dört açmamız gerektiğini, hevesli ve yetenekli insanları sistemin içinde geliştirmek için var gücümüzle desteklememiz gerektiğini düşünüyorum.  Farklı branşlardan, farklı yaşlardan ve özelliklerde gelen sporcular önce sıra dışı gelselerde farklı avantajlarla ceplerini doldurmuş geliyorlar , iyi bir antrenör Serkan Hoca’nın da dediği gibi sporcusunu iyi tanırsa geliştirmesi gereken yönleri tanımlayıp özel antrenmanlarla bu kısmı güçlendirirken bu sıra dışı beklenmedik avantajları da taktiksel veya teknik yönlerde pozitif yönde kullanabilirler. Sıra dışı insanlar, sıra dışı umulmadık öne çıkışlar yaratabilirler.

Monaco - Aralık 2023
Senay Yılmaz Avusturyalı kürekçi dostlarıyla
Bu ekibin dört çiftesinde 1 numarada yarıştı.

Barletta Ekim 2023

La Seyne Sur Mer Eylül 2023
Senay Yılmaz , yarış yerinde edindiği dostları

Özünde tüm yetenek avcılarının aradığı şey bu sıra dışılık değil mi? 

(Olimpiyat sporcularının 7 sıra dışı özelliği ile ilgili de bir makalenin linkini ilgilenenler için ekledim.)

Senay Hanım bir yandan İstanbul Teknik Üniversitesi Konservatuarında MIAM (Dr. Erol İçer Müzik İleri Araştırmalar Merkezi) 'nde Müzik Teorisi üzerine yüksek lisans tezi üzerinde çalışmalarını sürdüren sıra dışı bir genç kadın. Her zaman çift işim oldu diye ekliyor. Normal okul öğrenimimin yanında aynı zamanda yarı zamanlı konservatuar öğrencisiydim. Bu nedenle çok küçük yaşlardan beri yoğun bir hayatla başa çıkmak için planlama ve farklı disiplinler arası bağlar kurma becerimide geliştirdi..." diye ekliyor. Müzik ve kürek, Senay Hanım bu iki branşı ortak noktalarında zihinsel birleştirmeyi başarmış. “... her küreğe inişi ayrı bir hikaye ve beste …” olarak betimliyor. 

Kürek sporu içinde sanatsal bir duygu barındırıyor. O yüzden bence de Kürek Sanatı “Art of Rowing” diye tanımlanmayı en çok hakeden sporlardan biridir. Kürek Sanatçıları yetiştirme yolunda ve azminde olan herkese, Serkan Hocamıza, Senay gibi genç ve yürekli kürekçilerimize tüm sıradışı olağanüstü sporcularımıza yolculuklarında başarılar diliyor ve yanlarından pek çok düşünce ve araştırılacak konular verdikleri için teşekkür ederek ayrılıyorum.

1. https://gmtm.com/articles/sports-that-produce-the-best-usa-rowing-athletes

   
   

2. https://www.fasttalklabs.com/coaching/coaching-a-new-generation-of-multisport-athletes/

   
   

3. https://worldrowing.com/2023/11/15/marc-orias-viewpoint-as-an-elite-beach-sprint-rowing-coach/

   
   

4. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ881390.pdf

   
   

5. https://www.britishrowing.org/wp-content/uploads/2020/06/The-trials-and-tribulations-of-turning-athletes-from-other-sports-into-r.._.pdf

   
   

6. https://members.believeperform.com/identifying-talent-are-we-using-the-right-tools/

   
   

7. https://rowingstronger.com/2016/05/23/athlete-transitioning-from-sport/

   
   

8. https://www.row2k.com/features/6092/multi-sport-athletes--part-1--the-pros-and-cons-for-programs/

   
   

9. https://en.m.wikipedia.org/wiki/List_of_multi-sport_athletes

   
   

10. https://positiveprescription.com/8-ways-think-like-olympian/#:~:text=A%20great%20athlete%20knows%20when,flexible%20thinking%20and%20self%2Dknowledge.

    
    

11. https://www.moodle.is.ed.ac.uk/pluginfile.php/39391/mod_resource/content/2/GouldKD-PCDE.pdf

    
    

12. https://www.livescience.com/20601-olympic-athletes-success-psychology.html

    
    

    https://www.scienceforsport.com/talent-identification-what-coaches-are-looking-for-in-youth-athletes/