AMATÖR SPORLAR VE EKONOMİ
 |
| Cambridge Oxford Kürek Yarışları Seyircilerin Bir Kısmı Kaynak : |
Kürek sporunun belki de en büyüleyici özelliklerinden biri onun aslında tam amatör bir dal olmasıdır. Amatör spor demek, sevgi ile bağlı olunan demek, karşılığında maddi bir beklentinin olmadığı bir spor olması demek. Günümüz dünyasında bunu sürdürebilmek için kendi kendinizin sponsoru olabilme becerisini sürdürebilmeniz gerekiyor.
Özellikle futbol ve ardından basketbol hem birer oyun sporu olmaları hem de bu branşların spordan ziyade eğlence sektörünün diğer deyişle gösteri işi haline evrilmiş olması neticesinde farklı algılanıp yönetilen bir konuma taşınmışlar. Tek bir top ve bir saha ile milyonlarca insanın ilgisini çekebileceğiniz bu branşlar, seyirciyle beraber tüketim kültürünün bir parçası haline gelmişler. Sporcularda eğlence sanayinin sanal aktörleri halindeler. Tek bir futbolcunun, bazen bir basketbolcunun yıllık kazancı akılları şaşırtabiliyor. İnanılmaz reklam bütçeleri, yayın hakları hatta özel kurulan liglerin birer ticari işletme, pazar yapıcı, kuralları koyan uygulayan şirketler gibi yönetiyor olmaları ve bunun yanı sıra bahis siteleri üzerinden farklı mecralarda dönen bir sanayi daha telaffuz edilirken, müthiş markalaşma ve iletişim yöntemleri ile izleyicilere önemli mesajlar iletilme imkanı olabiliyor. Michael Jordan gibi bir sporcu üzerinden yaratılan bir marka Air Jordan ve NBA ligini düşünürseniz. Seyirciden ziyade spor ürünleri ve bu gelirlerin üzerinden ödenen komisyon ve vergileri düşündüğünüzde çok büyük bir sanayi olduğunu farkedebiliyoruz. Bununla ilgili bir pod cast serisi var. İlgilenenler için aşağıya linkini bırakıyorum.Bu derece bir profesyonelleşmenin ne olimpiyat komiteleri ne Dünya Kürek Federasyonu ne de bu spora gönül veren sporcular tarafından hem fikir olarak istendiğini görmüyoruz. Hatta o kadar ki Dünya Kürek Federasyonu Kürek Yarışlarının yayınını bile kendi sitesinden yapıyor. Dolayısı ile Kürek sporunun görünürlüğü diğer branşlar kadar gelişmiyor.
Kürek sporu dünyanın her yerinde hala amatör olmakla beraber, malzeme bağımlı olması, iklim ve hava koşulları bağımlı olması her gün çözüm üretmeniz gereken fiziki , mental pek çok sorunu beraber getiriyor. Özellikle malzemeyi tedarik etme, tedariğin ithalata bağımlı olması ve yine bu zor bulunan malzemeyi muhafaza etme gibi sorunlar onun ülkemizde maliyetli bir spor olmasına neden oluyor. Bu güçlüğü aşabilmek ve yeni gençleri bu spora başlatabilmek için bütçe sponsoru gerekiyor. Bu da bizi çelişkili bir pozisyonda bırakıyor. Amatör ruhu bozmayacak sponsor desteklerine ihtiyaç var. Bu dengeyi nasıl tutabiliriz?
Bunlardan biri, İsviçre’de hali hazırda yaşamaya devam eden bir kürekçimizden dinlediğim yöntem. Mahallelerindeki kürek kulübüne, o mahallenin tüm esnafı sahip çıkıyor. Bölgedeki tüm çalışanlar, aileler, küçük veya orta halli her dükkan o kulübün bir gönül üyesi gibi davranıyor. Kürek çeksin çekmesin herkes küçük büyük sahip çıkmayı bir vazife biliyor. Bu durumda kulüp, sporcuların, velilerin ve çevre halkının hepsinin ortak bir değeri haline geliyor. Herkesin emeği birleşmiş oluyor ve herkes başarı veya başarısızlıklardan pay alıp ortak bir değer haline gelen kulüpleri ile gurur duyuyor. Bu bir toplum kültürü örneği . Buna benzer bir örnek ise kürekçilerin çok iyi bilip çok sevdiği bir film olan “True Blue” filminde de geçer. Oxford Cambridge yarışına hazırlanan iki üniversite ve aynı zamanda bölge takımının bir çeşit düello olan veya derbi yarışı hakkında olan bu filmde takımlar, yarışa kadar yıl boyu bölge ileri geleni herkesin odağında oluşunu görürüz. Mahalli gazetelerin en önemli konusu oluşu ve takımda iyi gitmeyen bir şey varsa buna destek olan tüm mahallede yaşayanlar olması çok güzel bir örnektir. Takımın ortak değer haline gelmesi ve onun etrafında birleşen ufak ama birleşince etkili olan katkılar başarıyı da beraberinde getiriyor. Aşağıya linkini verdiğim makaleye göre, bu iki üniversitenin ezeli rekabeti (Oxford Cambride arasındaki düelloyu) 250 bin kişi canlı izliyor ve yan etkileri ile ekonomiye katkısı 3,5 miyon pound civarı olarak hesaplanmış.
Bir diğer uygulandığını gördüğüm yöntem ise İngiltere’de Henley yarış organizasyonunda görülüyor. Yurt dışında başka böyle büyük organizasyonlar var. Ama Henley Organizasyon olarak en eski ve görkemli marka durumunda. Henley yarışları gelenekselleşmiş ve o kasabanın ekonomisine de katkısı olan önemli bir organizasyon. 3 milyon pound civarında bir gelir söz konusu aşağıda linkini verdiğim iki makaleye göre.
Henley Yarışlarının eski kürekçilerden ve Thames’in o bölgesindeki kulüplerden oluşan geniş kapsamlı bir üye topluluğu var. Tüm organizasyonu bu eski kürekçiler düzenliyorlar. Sponsorların bulunması uluslararası katılımcıların katılımı ve kalış organizasyonları, bilet satışları, beş gün süren yarışların, teknik organizasyonu, dev yemek çadırları, piknik alanları , hediyelik satışlarını içeren büyük bir uluslararası geleneksel ve aynı zamanda ticari bir organizasyon. Geleneği bozmadan devam ettirebildikleri için amatör ruh bozulmuyor ama ciddi bir gösteri sanayi havası ve dolayısıyla irili ufaklı hem çok sponsor hem çok seyirci alıyor. Böylelikle bu sporun sürdürülebilir devamlılığına büyük katkı sağlanıyor. Ve İngilizlere göre kürek sporunu amatör ve hala hayatta tutan bu yarış organizasyonlarıdır. Biz de de iki yıldır devam eden Haliç yarışları belki önümüzdeki dönemde böyle olabilir, kim bilir?
Amerikalılara göre ise okuduğum makalelerden anladığıma göre bir ekonomi yaratmasını istediğiniz bir spor dalı varsa bunun iki yolu var. Biri özel liglerin kurulmasını sağlayıp sonra da bunların şirket gibi yönetilmelerini beklemek. Özel şirketlerin desteklerini de bu liglere aktarabiliyorlar. Nitekim Amerkia'da Basketbol, Amerikan Futbolu ve beyzbol benzer şekillerde yürümekteymiş. Bununla ilgili de Indiana Üniversitesinde hazırlanmış bir makale buldum sizler için. Daha detaylı okumak isteyenler için. aşağıda bulabilirsiniz. Diğer yolu ise Tenis gibi spor dallarında olduğu üzere sporcuyu bir arena efsanesi şeklinde markalandırıp sunmaktan geçiyor. Air Jordan veya Stan Smith gibi ayakkabı markaları bu şekilde piyasada farklı bir etki yaratıyor.
Tüm bu yöntemlerle spor ekonomisinin çok boyutlu yönetilmesi gereken bir ekonomi yarattığını görmekteyiz. Giyimden beslenmeye, turizmden , eğlence ve şov dünyalarına, yayıncılıktan , finans sektörlerine uzanan bir iletişim diline , özel hikayelere imza atan geniş perspektifli bir ekonomi söz konusu. Bunun bir kısmı direk ölçülebilirken, bir kısmı da dolaylı tahminlerle ölçülüyor.
Bizim federasyonumuz çok değer verip sevdiğimiz bu sporun bu değerler etrafında kalıp hem amatör kalabilmek hem dar boğazları aşabilmek için etkili ve hedefli bir iletişim becerisi için ilk olarak Marka ve İletişim Kurulu’nu kurdu. Hem kürek sporunu sevdirmek, tanıtmak hem de sponsor destekleri için kanal yaratabilmek için iyi bir fikir. Dünyada bir örneği var mı bilmiyorum ancak bizim için doğru bir yol olduğunu düşünüyorum.
Kürek sporu sağlam karakterli ve dayanıklı insanlar yetiştirdiği gibi örnek şövalye ruhlu insanlar da yetiştirir. Bu sporun amatör kalmasının bir sonucudur aynı zamanda. Etik değerler bu sporun değerlerinin önemli bir parçasıdır. Bir teknede birbirine benzemez bir sürü insan aynı emeği verdiğini bildiği için karşılıklı sevgi, nezaket ve saygıyı öğrenirler. Aynı teknedeyiz klişesi bizde hep yanlış anlaşılmıştır, sadece batarsak beraber batarız gibi yorumlanır oysa bunun çok ötesinde olduğunu kürek teknesinde kürek çekenler öğrenirler. Aynı teknede hepimiz eşit mücadele vermeyi öğrenirken, nezaket ve beraberinde gelen saygı anlayışı bir arada yaşamayı öğreten bir hayat okuludur, yeri geldiğinde kayıkhanelerin birer yuva olduğunu anlatır aslında. Amatör kalma ruhu buradan beslenen bir ruhtur. Bu nedenle çok değerlidir. Bu değerleri destekleyen federasyon bünyesi içinde etik kurulu ve cinsiyet eşitliği komisyonları da var. Böylelikle birbirini dengeleyen tanıtımlar sürdürmek mümkün olabilecek gibi görünüyor. Görünürlüğün seyirci ve katılımcıyı artırması , dijitalleşen dünyada gençlerin ilgisini tutabilmek ve bunun doğal olarak ardından küçük, büyük sponsor desteklerini sağlayabilmek mümkün olabilecek. Nitekim iki yıldır bunun meyvelerinin alınmaya başladığını görmekteyiz.
Her geçen gün popülerliği artarak gelişen kürek sporumuz için yeni yılda bu güzel gelişmelerin büyüyerek olgunlaşarak devam ettiğini görmeyi umuyoruz.
https://open.spotify.com/episode/5I3odJQZ0zzhMMHHdAjjlv?si=-rxi8dTYTQyVzs296ip4zA
https://www.theboatrace.org/wp-content/uploads/Arup-Report-The-Boat-Race.pdf
Bu yazının özet versiyonu Kürek Federasyonu Kayıkhane dergisi 1. Sayısında yayınlanmıştır
YanıtlaSil