ELİT HAKEM (KADIN KÜREKÇİLER 41)

 Bu hafta World Rowing (Eski adı FISA) kokartlı ilk ve tek kadın kürek hakemimiz aynı zamanda Türkiye Kürek Federasyonu Merkez Hakem Kurulu üyesi Gökçe Deniz Hanım ile söyleşiyoruz. Gökçe Hanım kürek sporuna hatta spora ODTÜ'yü kazandıktan sonra başlamış. " Lise çağındayken öğretmen ebeveyn sahibi olarak, sınav ve ders odaklı biriydim. Üniversiteye hazırlanırken en çok bir önceki gün çözdüğüm soru sayısıyla yarışmayı severdim" diye tarif ediyor kendini. Sosyal aktivitelere sınav döneminde ara vermiş ve  öncelikli hedefini üniversite kazanmak olarak belirlemiş. Yoğun bir sınava hazırlık döneminin  ardından, ODTÜ'de Gıda Mühendisliğini kazanmış. Okula başlayınca öğrenci klüpleri arasından ona en cazip gelen Kürek Takımı olmuş. Okulun panolarında asılı olan Kürek Takımı tanışma toplantısı afişi onu çok cezbetmiş. 

"We are ready to start. Are You?" (Biz başlamaya hazırız, sen hazır mısın?)

Gökçe Hanım karakteri gereği kendi ile yarışmayı seven, öz disiplini ve iç motivasyonu yüksek biri. Bu kürek sporunda geliştirebileceğiniz bir özellik olabileceği gibi, zaten bu karakterde iseniz bu sporda seviye atlamayı daha kolay başarabilirsiniz. Gökçe Hanım'da bir süre sonra küreğin hayatına kattığı disiplin ve spordaki artan performansı sayesinde kendi bölümü ile eş zamanlı olarak Kimya Mühendisliği ile çift ana dal yapabilmek konusunda motivasyon sağlamış. Böylece hem kürek gibi bir sporu hem iki ayrı mühendislik dalını okumayı başarmış.

Genç A Tek Çifte Kadın - Gökçe Deniz ODTÜ Takımında, 2000 

Gökçe Hanım: "...spor ile önceden ilgilenmemiş olduğum için kondisyonum o kadar düşüktü ki ısınma koşusunu bile tamamlayamıyordum.." diye anlatıyor. "...avantajım üniversiteye 17 yaşında girmem, Genç A olmam ve takımın beni ilk senemde yarıştırması oldu. 1999 Ekim ayında küreğe başlamıştım. Başladığımda 2000 metre bile çekemezken, disiplinle antrenmanları takip etmenin sonucu, kışın yapılan ergometre yarışında sıralamada toplam elli kadar sporcu arasında Türkiye 13.sü olacak kadar ilerleme kaydettim. Bu yarıştan sonra hem takım antrenörlerimizin dikkatini çektim hem de daha fazla motive olarak antrenmanları adanmış bir şekilde takip ettim. Aynı sezon Genç A tek çifte kategorisinde üçüncülük, Büyük Kadın dört tek kategorisinde de yine üçüncülük kazandık. Ertesi yıl ise hafif kilo kadınlar kategorisinde tek çiftede birinci oldum...." diye sözlerine devam ediyor.

ODTÜ'de geçirdiği beş yıl boyunca kürek sporuna aşık olarak çalışmalarını sürdürüyor. Beş olimpiyat madalyası olan Sir Steve Redgrave'in kitabı olan "A Golden Age" i okuyor. O dönemin teknolojisi ile takımda elden ele dolaştırılan Dünya ve Olimpiyat Yarışı çekim CD sini izlemiş. Sonraki yıllarda hafif kilo ve büyük kadın iki çiftede şampiyon olmuşlar. Son sezonunda ise omuzu kırılıp önemli bir sakatlık geçiriyor ancak bu önüne set çekip motivasyonunu kırmıyor. Türkiye Şampiyonasında hafif kiloda ikinci olmayı başarıyor.

Galatasaray İki Çifte Takımı Antrenmanda Gökçe Deniz ve Partneri

Okul bitip İstanbul'a ailesinin yanına dönerken Galatasaray kürek takımı kendisini davet ediyor. Çalışma hayatına atılmadan önce bir kaç yıl daha kürek çekebilme arzusu baskın çıkmış. Bu vesile ile bu kez Boğaziçi Üniversitesinde MBA (İşletme Yüksek Lisansı) na başvurarak, kazanıyor ve kürek ile birlikte yüksek lisansa devam ediyor. 

Galatasaray takımında ikinci sezonunda hafif kilo ve büyük kadınlar iki çifte kategorisinde na-malub bir sezon geçiriyor. Üstelik bacağındaki sakatlığa ve okulun devam ediyor olmasına rağmen. Artık çalışma hayatına da girmeye başlıyor. Fenerbahçeye transfer olup, Fenerbahçe SK Pazarlama departmanında çalışmayı sürdürüyor. Fakat bu dönemde kulüp, ev, okul ve iş dörtgeninde lojistik hareketlilik, İstanbul içi çok fazla seyahat antrenman temposunu takım ile birlikte yürütme güçlükleri karşısına çıkmış. İki yıl bu tempoyu sürdürdükten sonra potansiyelini gerçekleştirmiş ve daha ötesine gidemeyeceğini görmüş olarak profesyonel sporculuğu bırakarak İlaç sanayinde yeni başlayan kariyerine devam etme kararı almış. Master sporcu olarak 2017 de antrenmana başlamış ancak yeni hayatına küreği entegre etmeyi sürdürmek güç olmuş. Buna rağmen kayak, rüzgar sörfü, koşu, bisiklet, cross fit, HIIT gibi başka spor branşlarında da yarışmaksızın yaşam boyu spora devam ediyor.

Gökçe Deniz Takip Hakemi Olarak, Sapanca, 2016

Küreğe bu kadar aşık olunca kürekten kopmak mümkün değil, 2007 yılında hakemlik sınavını geçip aday hakem oluyor ve bu kez kürek hakemliğinde ilerlemek üzere çalışmalarını sürdürmüş. "...Hakem olmak bana hem küreğin içinde kalmayı hem de  burada yeni kazandığım dostlukları sürdürmeme olanak sağladı.." diye ekliyor. Bunu öyle güzel bir heyecanla dile getirdi ki, hakemler biz sporculardan daha çok keyif alıyor diye hissettim. Gökçe Hanım'ın içindeki o kendi ile yarışan kız değişmiyor tabii. Uluslararası kürek hakemi olabilmek için çalışmalara başlıyor. World Rowing (FISA) Kurallar Kitabı oldukça kalın ve zor bir sınava tabii tutuluyorsunuz. Bu sınavda sadece dümdüz kuralları ezberleyip girmiyorsunuz, yazılı ve sözlü iki aşamalı sınavda durum analizi ve örnek olay çözmeniz istenen sorular var ve sizi jüri bir değerlendirmeye tabii tutuyor. Gökçe Hanım ilk denemesinde 2015 yılında Frankfurtta girdiği sınavda paralimpik ve deniz küreği tecrübesinin ülkemizde az olması nedeni ile bu konulara yeterli odaklanamadığından öğrenim hayatında ilk defa bir sınavı geçemiyor. Kurallar kitabında yazılı anlatılan, ülkemizde olmayan uygulamaları öğrenmek adına Zagrep ve Münih'teki bölgesel uluslararası yarışlarda stajyer hakem gibi görev aldıktan sonra 2016 da Belçika Gent'te girdiği sınavı veriyor. Bu uğurda hatırı sayılır bir masraf ettiğini de vurguluyor. FISA'da kayıtlı 450'nin üzerinde hakem var. Hakem açığı olmadığı gibi neredeyse fazlası var diyebiliriz. Bu nedenle sınav yeni hakem kazandırmaktan ziyade tam bir eleme sınavı olarak düzenleniyormuş.

Ülke Kürek Palaları İle Ders Çalışırken 

Gökçe Hanım bu sınavlar için yolculuk ederken özel bir gözlem de yapabilmiş. Aday hakemlerden birinin sınava çalışırken ülke kürek palaları ile oyun gibi hazırlanmış bir çalışma materyali olduğunu görüyor. Sınavı geçen bu malzemeyi hazırlanırken kullanması için diğer adaya vermekteymiş. Hobi sahibi insanların ilgi duydukları konularla ilgili yaşama bir şeyler katma çabalarını her zaman çok takdir ediyorum. Bu insanlar sayesinde Dünya yaşamak için daha iyi bir yer oluyor. Basit ama hoş çözümler buralardan çıkıyor.

Crotia 2016 Gökçe Deniz World Rowing Hakem Adayı olarak yarışları takip ederken

Münih 2016 EuroMaster Uluslararası Hakemler Bir Arada

Gökçe Hanım'ın hayali büyük. Bir gün olimpiyat yarışı yönetmek istiyor. Olimpiyat yarışına seçilmek  için yapılması gerekenleri sorduğumda "...uluslararası tecrübe..." diyor . "Uluslararası pek çok yarışı yönetip orada göze girip iyice tecrübe edinmek gerekiyor... " "Hakemin katılabileceğini beyan ettiği world Rowing (Eski adı FISA) yarışları, Türkiye Kürek Federasyonu onayıyla FISA'ya gönderiliyor. Ancak FISA görevlendirmeleri nasıl yapıldığı çok şeffaf değilmiş.

Gent Belçika 2016 World Rowing Hakemlik Sınavı ve Sonrası Kutlama

Dünya'nın en iyi elit sporcularının yarıştığı bu yarışlarda, olimpiyatlarda tabiyatiyla elit hakemler aranıyor. Bizim ülkemizden olimpiyatlarda çeşitli branşlarda, güreş, futbol, basketbol, cimnastik ve atletizmde görev almış hakemler var. Kürekte ise sadece eski federasyon başkanlarımızdan ve uluslararası hakemlerimizden Nihat Usta 2012 Londra Olimpiyatlarında görev aldı. Kürek sporunda da bir gün bir kadın hakemle ülkemizin temsil edilmesi çok muhteşem olurdu. (* Olimpiyat Yöneten Hakemlerimiz)

İster lokal ister Olimpiyat gibi dev bir organizasyon olsun, bir müsabakanın anlamlı olabilmesi için gereken iki kişi sporcu ve hakem. Sporcuların yıllar süren emeğinin adil olarak emniyet içinde performansının sergilendiğinden emin olabilmek için hakem önemli bir aktör. Hatta büyük bir vakar ile sessizce olimpiyat gibi bir organizasyonun gerçekleşebilmesinin baş aktörleri onlar. Bayrakları dalgalandıran sadece sporcular değil, hakemlerimizle de ülkeler temsil ediliyor. Üstelik onlar adaletin, emniyetin ve dürüstlük ortamının sağlandığı zeminden sorumlular. Ve hakemlerden her zaman mükemmel olmaları bekleniyor. Üst düzeyde üstün değerlendirme ve yargılara sahip olmaları istenir. Epey zor iş değil mi? 

İyi bir hakem, o sporun nasıl yapıldığına çok hakim olmalı, sporcunun emeğini, psikolojisini, sağlığını ve emniyetini gözleyip onunla doğru iletişimde olabilmeli. Müsabaka boyunca kendi yerleştiği pozisyonun doğru olması, doğru start verebilmesi, doğru bitiriş yapabilmesi, davranışların kontrolü diğer uyarı sinyallerini zamanında vereceği doğru kararlarla uygulayabilmesi ve ortaya çıkacak her türlü anlaşmazlık ve problemi kararlı ve sağ duyulu çözebilmesi gerekiyor. Burada tecrübe kazanmak sizi doğru kararları hızlı alabilmekte pişiriyor. Dolayısıyla iyi olgunlaşmış, pişmiş hakemler elit hakem olarak olimpiyatlarda görevlendiriliyor. Olimpik düzeyde kürek hakemleri ile ilgili bulduğum bir kaç makale ve videoyu yazı sonuna ekledim. Dört olimpiyat madalyalı ve şimdi de olimpik bir hakem olan Matthew Pinset'in röportajlarını keyifle izledim. Şiddetle tavsiye ederim. Son derece samimi olarak kürekçi olmaktan hakem olmaya geçişin yarattığı duyguyu ve hakem olmanın güçlüğünü hissettim.

Daha fazla FISA hakemimiz olabilmesi için neler yapmak lazım sorusuna Gökçe Hanım öncelikle yabancı dile hakim olmak gerektiğini söylüyor. Çünkü sınav World Rowing'in iki resmi dili olan İngilizce ve Fransızca olarak yapılıyor. İkincisi de tecrübenin artması için çok yarışta görev alabilmek gerek. Yabancı dil desteği ile ilgili TMOK'un bir programı var. Yarış tecrübesi içinde federasyonumuzun çok yarış açması, ve yurtdışı yarışlarda görevlendirme için talepte bulunması gerek. 

Daha fazla kadın kürekçiyi nasıl yetiştireceğiz sorusuna ise şöyle cevap veriyor Gökçe Hanım. Kadınları bu spora çekecek kişiler yine başarılı kadınlar diyor. Uzun vadeli bir programla kararlılıkla çalışmak gerek. Klüpler ise genç sporcuya olduğu kadar ebeveyne de tanıtım yapmalı. Özellikle kız babalarına hitap edecek tanıtımlar önemli olurdu diye belirtiyor. Seyirci çekebilmek ve medya ilgisi çok önemli diye belirtiyor. Bu yıl başalayan Youtube üzerinden canlı olarak yorumlanarak yayınlanan kürek yarışları çok iyi bir gelişme oldu diye de ekliyor. 

Gökçe Hanım'ın olimpiyatlarda hakem olarak görev alma hayalinin gerçekleşmesini dilerken ona "hayal rotasında" pruvasının neta olmasını diliyorum. Bu hafta itibarıyle 6 teknemizde 48 kadın kürekçiyle söyleşiler tamamlandı. Bir süre daha söyleşilere devam edip, dümencilerimizi de tamamlayıp başlangıç yerinde yerlerimizi almış olacağız. 

"Biz başlamaya hazırız, ya sen?" (we are ready to start, are you?)

Bütün bu yolculukta yanımda durup bana destek olan tüm kadın kürekçilere ben de teşekkür etmek istiyorum. İyi ki varsınız. Her şey daha güzel olacak. #kürekteberaber

https://worldrowing.com/2021/06/21/a-rowing-umpires-way-of-life-blaise-neyroud/

https://heartheboatsing.com/2020/01/06/borge-kaas-andersen-1937-2019-world-rowings-umpire/

https://rowingnz.kiwi/Attachment?Action=Download&Attachment_id=56

https://www.rowperfect.co.uk/umpiring-a-rowing-regatta/

https://youtu.be/p05sR1DUTpw

https://youtu.be/aQtOV2w0-jg

https://youtu.be/k0v5RmeEff0

(*) Olimpiyatlarda Türkiyeyi Temsil eden hakemlerimizin bir kısmı

Nihat Usta  (Kürek)

Halil İbrahim Cicioğlu ( Güreş)

Levent Şen (Güreş)

Gürhan Yücel (Güreş)

Abdülkadir Bitigen (Futbol)

Cüneyt Çakır (Futbol)

Yener Yılmaz (Basketbol)

Can Korkmazoğlu (Atletizm)

Mergül Güler Yılmaz (Cimnastik)

Şenol Türkdoğan (Cimnastik)