YAŞAM DÖNGÜSÜ VE KÜREK DÖNGÜSÜ
Önce yaşam döngüsü ile neyi kast ediyoruz onu tanımlayalım. İster canlılar olsun isterse fikirler, modalar veya şirketler, şirketlerin piyasaya sürdükleri ürünler, hepsinin bir yaşam döngüsü vardır. Doğarlar, büyürler, yaşlanırlar ve ölürler ( veya başka şeye dönüşürler diyelim). Bir ürünü ortaya çıkarır, piyasaya sürersiniz, önce satışları büyür sonra pazarda müşteriler doyarlar artık ve ürünü almak istemezler ya da modası geçer ve piyasadan ürün çekilir veya pazarlamacılar onu yeni bir şekle sokarlar ve yaşam döngüsünü başa sarıp yeniden başlatmak isterler. Dünyanın güneş etrafındaki dönüşünde ortaya çıkan mevsimler gibi. Doğanın uyanışı ilkbahar, büyüyüşü ve meyve verişi yaz, yaprak döküp dinlenmeye geçişi sonbahar ve tam uykuda olduğu hali kış.
Yaşam döngülerimiz bize özel olmakla birlikte psikolog ve doktorların çalışmaları bazı temel bulguların ortalamasını her insanda aynı bulmuşlardır. Örneğin ilk diş çıkarma tarihleri belli bir ortalama aralıkta her sağlıklı insanda aynı zamanda gerçekleşir. Ya da bir bebeğin ilk oturduğu ay, ilk adım atışı. Meşhur iki yaş bunalımı ile başlayan rotatif bunalımlar dizisi içinde devam eden yaşamlarımız. Yolculuklarımız herkes için farklı sürprizlerle dolu olsa da aldığı yaşı düşünmeyen insan yoktur. Ya da yaşamındaki mevsim değişikliklerini.
Benim için 18 yaş kıymetli idi. Reşit olma yaşı ve bir velinin benden sorumlu olmadığı özgürlük sembolü bir yaş idi örneğin. Ama otuza yaklaşırken çocuk sahibi olmalıyım , otuz için ne hayal etmiştim ve ne oldum gibi derin bir düşünce sarmalı içinde bulmuştum kendimi. Epey zor geçirmiştim. Bu benim önemli bir kariyer değişikliği yapmama, yüksek lisansa başlamama vesile olacak bir dizi karar almam ile sonuçlanmıştı. O yıllarda öğrendim. Beş yılda bir yaş dönümü krizlerimiz var. 30-35-40-45... devam ediyor. Ve bu döngüler sırasındaki düşüncelerimiz ruh hali değişikliklerimiz yaşanan küçüklü büyüklü krizlerin hepsinin sağlıklı bir insanda olması gereken bir durum olduğunu öğrenmiştim. İleriki yaşlarda nasıl krizler beni bekliyor düşüncesi ile Erik H. Erikson'ın Kimlik ve Yaşam Döngüsü adlı kitabını alıp okumuştum.
Erikson'a göre sağlıklı bir kişilik oluşumu için bu krizlerin zamanında ve kesinlikle yaşanması gerektiği. Çünkü bu krizi ört bas edip zamanında olması gerektiği gibi yaşamamışsanız bir sonraki kriz daha yıkıcı gelebiliyor. Etrafımız yetişkin görünümlü ama ergenlik krizini geçirmediği için 50 lik ergenlerle dolu. Ve bu ergenler aile kurmuş, ebeveyn olmuş olabiliyorlar. Bazı boşanmaların birebir sebebi bu. Birikmiş krizler bir arada deprem etkisi yaratabiliyor. Genç yaşınızda geçirdiğiniz bu zor dönemler sizin güçlü ve zayıf yönlerinizi oluşturuyor. Yaşınız genç iken hayallerinizin neresinde olduğunuzu düşünüyorsunuz, yaşlar ilerledikçe elinizde ne kadar süre kalmış olabileceği üzerine tahmin yürütüyorsunuz. Bu yaşam döngünüzdeki yeriniz sizin kararlarınızı etkiliyor. Erik Erikson'ın kitabını her ebeveyne özellikle tavsiye ediyorum, hem kendiniz hem de yetiştirmeye çalıştığınız çocuklar için epey bir fikir verecek size. (Yazı sonunda ilginiz çekebilecek bir link bulabilirsiniz)
Bir kürek hareketinin temel olarak 4 aşaması vardır. Catch (kürek başı- suyu yakalama), Drive (Sürüş), Release (Süzülme ve Bırakış/Bitiriş), Recovery ( Hazırlık ve iyileşme) . Craig Lambert kitabında bu dört aşamayı yaşam döngüsünün temel evrelerine benzetmiş.
Catch - İlkbahar dönemi, Tekneyi harekete geçirdiğiniz bu aşamayı, yaşamın başlangıç anına, her kürekçi için doğum anı kadar düşündürücü ve dikkat isteyen zor bir andır. Teknenin en hızlı olduğu noktada doğru kuvvette doğru açıda doğru vücut duruşu ile capcanlı başlamayı gerektirir.
Drive - Yaz dönemi, En çok çalıştığınız aşamadır. Gücünüzü ve dayanıklılığınızı kullandığınız ve yolun sonuna doğru burada harcadığınız enerji ile kendinizi tükettiğiniz aşama. Canlı biçimde devam etmeye çalıştığınız nefesinizi verdiğiniz aşamadır.
Release - Sonbahar dönemi, Tekneyi sürmeniz sonlanmış palaları sudan kurtararak çekişi bitirerek teknenizi süzülmeye bıraktığınız yer. İlkbahar ve yazı doğru yapabilmişseniz sonbahar müthiş keyifli teknenin uçuşuna şahit olduğunuz, hasat zamanınız.
Recovery - Kış dönemi. Yeni döngü için yeniden hazırlığa başladığınız aşamadır bu artık kürek hareketi sonlanmış, süzülme yavaşlamış ve bitmiştir. Yolculuk sonlanmamışsa palalarınız burada döndürerek yeni bir sürüş ve süzülüş için hazırlarsınız. Bir öncekinden daha iyi bir süzülüş ve keyif arayışı hayaliyle dolu olarak.
Bu aşamaların hepsini hakkını vererek yaşamazsanız bir sonraki suyu yakalayışınız ve süzülüş keyfi o kadar az oluyor. Bu nedenle yaşam döngünüzdeki her aşama her yaş dönümü krizi önemli ve sağlıklı bir yaşam için gerekli. Çocuklu geçirdiğiniz otuzlu kırklı yaşlar, yaşlılığa geçiş yaptığınız elliler , torunlu altmışlar varsın gelsin hepsi zamanında güzel yaşansınlar. Depremler ve tsunamiler yaratmadan.
Craig Lambert kitabın girişinde tekneleri arkaik dönemden kalma kuşlara ve kürek hareketini kanat çırpışa benzeterek gün doğumu manzarası tarifi ile başlıyor kitabına ki benim kürek sporuna aşık olduğum ve büyülendiğim an o andı. Kitabı Ekim güneşinin batışını tarif ederek uyum içinde kürek yolculuğunun sonunu tarif ederek bitiriyor. İçinde bulunduğumuz Ekim ayına denk gelmesi gerçekten çok anlamlı oldu benim içinde. Her kürekçinin alıp okuması gereken bir kitap olduğu kesin.
Hayat teknemizi sürerken, yaşam hayal ettiğimiz gibi gelmeyebilir, bunun için üzülmekte bir sorun yok. Zamanında üzülüp, durum değerlendirmesi yapıp, çıkarılacak dersleri zamanında çıkarıp yola pes etmeden devam etmek, en sonunda daha güzel süzülüşleri beraberinde getirecektir. Kürek sporunun bir katkısı da bu hisleri, ümidin peşinde ısrarcı olmayı öğrenmektir. Daha olgun olmaya katkısı vardır, iradeyi ve kararlılığı güçlendirir, daha az yıkıcı krizler ve güzel süzülen yaşamlar diliyorum herkese.
* Erik H.Erikson, Identity and the Life Cycle, W.W. Norton & Company, NewYork-London, 1980.
https://www.verywellmind.com/erik-eriksons-stages-of-psychosocial-development-2795740
** Craig Lambert, Mind Over Water, A Mariner Book, Houghton Mifflin Company, NewYork, 1998
Yorumlar
Yorum Gönder