USTA İLE KARGAYI AYIRMAK

 

Fotoğraf: Serhat Dizdaroğlu - İstanbul 2021

Geçen hafta sonu Sapanca'da Gençler Türkiye Kürek Şampiyonası düzenlendi. Bu sefer şampiyona geçen sene kaybettiğimiz eski merkez hakem kurulu başkanı Cengiz Tunçbilek anısına düzenlendi. Cengiz Hoca sayesinde ben ilk tek çifte durgun su deneyimimi yaşadığım için kendisinin bende yeri çok ayrıdır. İlk tek çifte deneyimim aynı zamanda ilk tek çifte durgun su yarışımdı. Rakibimde aslında iki çifte ekibimdi. Tabii sonuncu (ikinci) oldum ama katılımcı iki kişi olduğumuz için neşeyle batmadan bitiş çizgisini geçmiş olduğum için gururla madalyamı aldım. O da hakem kulesinden bizi keyifle gülerek seyrediyordu. O günden bu yana altı yıl geçmiş. Bu altı yıl içinde deniz küreği kategorisi şahlandı diyebilirim. Durgun su küreğinde de eski hakiki master sporcular; ustalar yarış yerlerinde görünmeye başladılar ve şimdi birden fazla tekne sınıfında master yarışlar açılıyor. Master kürekçiler bir araya gelerek küreğin gelişimine fayda sağlamak için ayrı bir dernek MASKUDER'i kurdular. Bu güzel gelişmeler küreğin gelişimine katkı sağlayacak güzel adımlar.

Mamafih, durgun su master sporcularının hala yarışacak tekne bulmak, var olan teknelerini yarış yerine nakletmek, antrenman yeri bulmak gibi sorunları kalıcı ve gerçekçi bir yol ile çözülmüş görünmüyor. Bu noktada, nispeten mütevazi kulüplerin master sporculara daha fazla destek olduğunu, büyük kulüplerden ise özellikle Şişe Cam Çayırova Spor Kulübün geçen yıllarda master sporculara çok destek olduklarını söylemek gerek. Hatta bugün master kategoride pek çok sınıfta yarış açılıyorsa bunu özellikle Şişe Cam'a borçlu master sporcular. Çünkü bakış açılarında iyi bir master sporcunun genç sporcuya rol model olduğunun bilinci ile master kategorinin önemini kavramışlar. 

Birinci gün yarışların ardından yarış yerinden ayrılmadan önce, bir büyük kulübümüzün antrenörü ile selamlaşıp, master sporculara desteğinizi bekliyoruz dedim. Aldığım yanıt üzerine epey düşündüm, çünkü aynı yanıtı son altı yıldır kulüplerden mütemadiyen duyuyorum. Master sporcular geçmişte bir ara kulüplerin gözünü korkutmuşlar ve bu eski sporcular da kulüpler tarafından antrenmana çıkmaları red edilince kulüplerine küsmüşler adeta. Yani master sporcular kulüplerine pek gitmiyorlar, kulüplerde masterlar geldiğinde gözleri büyüyerek ne yapacaklarını şaşırıyorlar gibi anlaşılmaz bir durum söz konusu adeta. Bence bu kötü bir yanlış anlaşılma gibi duruyor. 

Yarışlardan sonra, dinlenmek üzere öğleden sonra otururken haftalık Gazete Oksijen'de Levent Erden'in "Model Rol" başlıklı yazısı dikkatimi çekiyor. Algıda seçicilik olsa gerek. Yazar, rol model kavramını anlattıktan sonra, başarı kavramının, lider kavramının zamanla değişim gösterdiğini ve iyi özellikleri olan insanlar yerine, bazı kötü özellikleri olan insanların rol model alınabildiğini anlatmış. Bunu da eski bir deyimle açıklamış "Kılavuzu Karga Olmak. " Bazı kulüplerimiz kargadan kaçacağız derken ustadan da olmaktalar bu durumda anlaşılan. 

Oysa ki Master (Usta) sporcu bir kulüp için değerli bir varlıktır. Gençler, küreğin sporun ötesinde bir felsefe içeren, yaşam boyu yapılabilen, sağlıklı kalmanızı destekleyen, harika dostluklar kurduğunuz, kendiniz bulmanızı sağlayan, ve muhteşem özellikler geliştirmenizi sağlayan bir spor olduğunu, hem spor yapıp hem başka kariyerler yapılabileceğinin en güzel master sporcular sayesinde görüp öğrenirler. Gençler ustaların deneyimlerinden faydalanırlar, maharetlerini öğrenmeye çalışırlar, Levent Erden şöyle tanımlamış, hayatın işleyişinde karanlıkta ilerlemeye çalışan insan bir fener gibi bu rol modeli takip eder. 

İyi rol model olacak ustayı, kargadan ayırt etmek için önce ustayı tanımlamak gerek belki. Hepimizin çok iyi bildiğini sandığı bu kavram aslında o kadar kolay tanımlanamıyor. Usta yaptığı işe tutkuyla sarılan, maharetini her gün daha iyiye taşıyan, kendinden daha iyi ustalar yetiştiren, kendinin de hep çırak olduğunun bilincinde, biraz bilge biri, biraz yaşam koçu, biraz mentor ve rol model olan biri. O yüzden masterlar gençlerle iç içe olmak zorunda. Hem gençlerden öğrenecek, değişen yaşamı algılayacak, hem de gençler onlardan bir şeyler alacak. 

Son dönemde moda olduğu üzere pek çok kavram, yaşam koçluğu, danışmanlık ve mentorluk devrede hatta bunlar meslek oldu. Ortalıkta usta - çırak müessesesi kalmadığı için, ustayı parçalara ayırıp   gençlere hizmet halinde sunuluyor gibi bir yaklaşım var sanki. Yolunuzu hiç çizememişseniz bir danışmanla , biraz kendinizi çözmüşseniz ama hangi kariyerde ilerlemek gerektiği ile ilgili tereddütleriniz varsa yaşam koçuyla, kariyer yolunuzun başında veya okulunuzun son sınıfında iseniz bir mentorla konuşmanız tavsiye ediliyor. Böyle parçalamak bir pratiklik getirmiş olsa da , parçalanmamış bir deneyimi dinlemeye, ustaların fener olmalarına gençlerin hala ihtiyacı var. Çünkü, danışman, yaşam koçu veya mentorun yapamadığı, sürdürülebilirliği, usta çırak ilişkisi sağlar. Nasıl mı? Çünkü maharetin yanı sıra temel ve önemli değerlerin aktarılmasında da görev alırlar. Ve yaş aldıkça bu görevi büyüyen küçüklere devrederler.

Hem kulüpleri, hem master sporcuları anlamak önemli. Kayıkhaneler, tekneler ve kürekler kıymetli, ve tabii öncelikle yeni genç sporcular, olgun insanlar yetiştirmek önemli ve kulübe gelen master sporcu bunun bilincinde olmalıdır. Kendisi de bu amaca hizmet ettiğini bilmelidir. Yoksa o bir kargadır zaten. Master sporcu öncelikle ustalık bilgeliğine hakim olarak manevi ve imkanı varsa maddi olarak kulübüne ve genç sporculara destek olmalıdır.  Yoksa boşu boşuna "gaklamamalıdır". Kulüpler de şunu önemle fark etmelidir. Master sporcular koltuk altlarında birden fazla karpuz taşırlar ve pek çok sorumlulukları vardır. Kendi çocuk ve torunlarına, ailelerine, işlerine koşturmaktadırlar ve küreğe katkıda bulunmak için ilave bir fedakarlıkla kulübe gelmişlerdir. Bu usta kürekçiyi kulübe almayanı da karga statüsünde değerlendirmek gerekebilir. 

Dünyada bu sorunu kürek kulüpleri çözmüş görünüyorlar. Hepsinin bünyesinde master sporcuları ve takımları bulunuyor. Hatta Dünya Kürek Federasyonu her yıl düzenlediği master yarışlarında kulüpler bazında kupa vermeyi bile görüşüyor diye duydum. Dünya'da master kürek sporcularının en önemli sorunu iş seyahatleri nedeni ile düzenli antrenman yapamamak, antrenör bulamamak gibi. Ama kulüplerin onları kabul etmemesi gibi bir sorunları yok. Bu konuların konuşulduğu bir podcast var. Faster Master podcast  linkini yazı sonunda bulabilirsiniz. Çok da bayıldığım bir tabirleri var. Oarsman ve Rower arasında fark var diyorlar. Bizde her iki terimde kürekçi olarak çevriliyor. Ama ikisi arasında bir düşünce farkı olduğunu belirtiyorlar. Oarsman, kürek insanı diyelim küreği yaşam felsefesi ile yaşayan insan demek. Rower, basitçe kürekçi diye analım, sportif performans peşinde olan sporcu diye tarif etmişler. Biz masterlar kürek insanları Oarsman olduğumuzu anlamalıyız öncelikle bu da masterların görevi. 

Bizim sorunu yan masterların kulüpleri ile yeniden beraber olmalarını nasıl çözeceğimiz ise karşılıklı empati ve anlayışla konuşarak ve yazılı bir sözleşme ile çözmek mümkün. Antrenman saatlerini, güzergahlarını, maddi ödemeleri, kuralların neler olduğunu, ve alanların sınırlarını belirlediğinizde hem kulüplerin endişeleri kalmayacaktır, böylelikle masterlardan faydalanma imkanını bulacaklardır. Masterlarda rol modeller olarak tutkunu oldukları kürek antrenmanlarını yapmaya devam edebileceklerdir. Böylece bu spor büyüyecek, gelişecek ve bir yaşam sanatı olan kürek sporu yaşam ustaları (bu tabiri Gürcan Elbek arkadaşımdan ödünç aldım) yetiştirmeye devam edilebilecektir. 

https://gazeteoksijen.com/yazarlar/model-rol/

 https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/789459 Lise Öğrencilerinin Rol Model Tercihleri

https://mentor.org.tr

https://tr.linkedin.com/pulse/danışmanlık-koçluk-ve-mentörlük-nedir-arasındaki-kilimcigoldelioglu

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/178056 Rol Modeller ve Toplumsal Değerler

https://fastermastersrowing.com/oarsmen-versus-rowers/

https://www.kemalarikan.com/usta-olmak.html

http://ustalikmektebi.com/ustanin-suyu-ask-kadar-akisdir/ustalik-zihniyetine-dair-yazilar/